Stefan Żeromski - poeta nieznany

„Złe niewątpliwie jest tylko jedno: krzywda bliźniego.
Człowiek – jest to rzecz święta, której krzywdzić nikomu nie wolno”.

Ludzie bezdomni Stefan Żeromski – nazwany „sumieniem narodu”

20-tego listopada, obchodzimy 99-tą rocznicę śmierci wybitnego pisarza, który jest patronem Szkoły Podstawowej nr 1 w Ogrodzieńcu od 1930 roku.

Stefan Żeromski pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej. Wychował się w Ciekotach, w Górach Świętokrzyskich, 135 km od Ogrodzieńca.(W tamtych czasach Ogrodzieniec należał do Guberni Kieleckiej w zaborze rosyjskim.)

Żeromski nie miał łatwego dzieciństwa; stracił matkę, gdy miał 15 lat, a ojciec zmarł, gdy młody Żeromski miał 19 lat.

W roku 1873 dziewięcioletni Stefan trafił na rok do szkoły początkowej w Psarach. Rok później rozpoczął naukę w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze próby literackie – wiersze, dramaty i dzienniki.

Osiemnastoletni Stefan zaczął pisać wiersze, które sam nazywał „wierszydłami”. Powstały na przełomie 10-ciu lat (1882-1892). Śmierć rodziców, problemy w szkole, pogarszające się zdrowie, trudna sytuacja finansowa, osamotnienie oraz pierwsze rozczarowania miłosne odcisnęły swoje piętno w wersach młodzieńczej poezji. Zapraszamy do lektury wierszy – zapisu dojrzewającego mężczyzny i pisarza.

25 listopada 1882 roku
Jam sam został – tyś nie moja, Idź Ludwino z serca precz,
Ciężka, ciężka moja dola, Więc marzeniem wrócę wstecz.

W jasne moje dni młodzieńcze, Kiedym nie znał, co jest ból,
Gdym marzenia tkał pajęcze, Gdym niewinne tkanki snuł,

Gdyś ty siostrą, a ja bratem Razem dziećmi byli tam…
Tyś mi teraz srogim katem, A ja z bólem sam, ach, sam.

Sam z mym bólem – niech nikt nie wie. Żeś mi była drogą tak.
Niech się ból mój w sercu krzewi  Lecz niech biegnie miłość wspak…

8 marca 1883 roku

Oj - oczy, oczy, niebieskie oczy, Spod blondynowych lśniące warkoczy
Strzałami serce razicie…

Chabrowym blaskiem świecąc spod czoła
Czynicie z Halki mojego anioła, Co mi odebrał me życie…

7 maja 1883 roku
Czemu Bóg ci dał Tak czarowne oczy?
Czemu budzi szał Piękność twych warkoczy?

Czemu blaski gwiazd Tak cudnie nie świecą
Jak twych pukli blask, Co okala lico?

14 kwietnia 1883 rok
 SEN - fragmenty
…Ciemno było dokoła, miasta spały i sioła
Ciemno było i w duszy, cierpień pełnej, katuszy!
Nic nie było widać w dali…
Wtem pomału z pomroki
 słup się ognia wysoki wzniósł ku niebiosów fali…
Postać jakaś zabłysła, z czoła światłość jej trysła…
Owinięta w chmur cienie, cudna niby marzenie
Szła wciąż naprzód, wciąż ku mnie…
Białą szatą odziana, w blaskach ognia skąpana,
Z wieńcem lilij i myrtu na skroni,
Przyszła do mnie i ręką w struny liry z piosenką uderzyła…
Po błoni dźwięk się rozszedł cudowny, blask zajaśniał czarowny…
Jam uklęknął w zachwycie
Chciałbym słuchać tak wiecznie pieśni,
 co tak serdecznie z ust jej, z piersi płynęła tak skrycie:

„Idź bohaterze przyszłości, wielkością zadziwiaj twoją!
Idź twórco wspólnej równości, idź, jam przyszłości dziewoją…
Jam wiara, nadzieja, kochanie, jam duch równości i zgody
Z pieśni mej przyszłość powstanie, ze mnie powstaną narody.
Tyś jeden spośrodka tłumu wolą niebieską zrozumiał
Tyś władcą tajnic rozumu, tyś prawdy w piersi nie stłumiał
Tobie więc, tobie jednemu tajników nieba dam klucze
Ciebie, jak ludowi biednemu zaradzać – ciebie nauczę.
Idź więc, na ustach z pieśniami wolności, zgody, równości
Stań nad tej ziemi tłumami, Bądź bohaterem ludzkości…

Wziąłem mą lirę kochaną i w dal poszedłem z pieśniami.
W dal siną biegłem, nieznaną, zimy okrytą śniegami.

Na wschód, na wschód! Na zimny chłód leciała pieśń!
Precz z carem w imię wolności!
Obudź się ze snu ludzkości. Ożyw tę wzgardę, co pierś przenika
Zakrzyknij śmiało:  Res – publica!

Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 lipca 2024 r., rok 2025 ustanowiono Rokiem Stefana Żeromskiego, z okazji setnej rocznicy śmierci tego wybitnego Polaka.

"Więc moja ludzkość to Polacy, mój wszechświat - to moja ziemia, a mój Bóg - to ojczyzna z tym wszystkim, co się w tym wyrazie zamyka ...".

Najnowsze aktualności

sp.ogrodzieniec.pl

Świąteczne Padlety Erasmus+

13

sty

2025

...............

Więcej

sp.ogrodzieniec.pl

Przedświąteczna- "Opowieść wigilijna"

16

sty

2025

...............

Więcej

sp.ogrodzieniec.pl

Zapoznanie uczestników mobilności

13

sty

2025

...............

Więcej

sp.ogrodzieniec.pl

Zdrowo na sportowo

17

gru

2024

...............

Więcej

sp.ogrodzieniec.pl

Wyniki rekrutacji do mobilności grupowej do Włoch w ...

28

lis

2024

...............

Więcej

sp.ogrodzieniec.pl

KONKURS ŚWIĄTECZNY

27

lis

2024

...............

Więcej